Pogryzienie przez zwierzę jest jedną z częstych przyczyn wizyt na oddziałach ratunkowych. W znacznej większości przypadków incydenty te dotyczą psów, a jedynie w około 10 % zdarzeń sprawcą ugryzienia jest kot. Mimo tego w przypadku pogryzienia przez kota o wiele częściej dochodzi do zakażenia rany. Statystycznie najczęściej rany po ugryzieniach kota są zlokalizowane na dłoniach, palcach, przedramionach oraz nogach. Łatwiejsze zakażenie rany powstałej na skutek pogryzienia przez kota, ma związek z cieńszymi i ostrzejszymi zębami tych zwierząt, które zostawiają mniejsze oraz mniej groźnie wyglądające rany niż w przypadku pogryzienia przez psa. Jednakże rany po ugryzieniu przez kota są głębsze i z tego powodu bakterie, naturalnie występujące w jamie ustnej kotów, trafiają głębiej do uszkodzonych tkanek. Nie należy bagatelizować ugryzienia przez kota, ponieważ według amerykańskich statystyk w 80% przypadków wymagane jest wdrożenie antybiotykoterapii, a u aż u 15 % pacjentów, z niepozornie wyglądającej rany, rozwija się ciężka infekcja.
Kiedy kot gryzie?
Koty stosunkowo rzadko gryzą człowieka i nie zawsze musi to wynikać z agresji zwierzęcia. Koty nieprawidłowo zsocjalizowane, szybko oddzielone od matki, wychowywane bez rodzeństwa mogą nabrać nieprzyjemnego nawyku chwytania różnych przedmiotów oraz części ciała zębami i traktować tę czynność jako zabawę. Takie ugryzienia kota w palec albo dłoń są z reguły łagodne i nie przebijają skóry, nie czyniąc szkody, choć potrafią być bardzo bolesne. W przypadku poważnego ugryzienia przez kota w trakcie zabawy należy natychmiast przerwać psoty, na przykład poprzez przegonienie kota dmuchnięciem w głowę lub spryskanie wodą. W przeciwnym razie kot nigdy nie nauczy się, że bolesne gryzienie nie jest właściwe.
Koty agresywne lub broniące się potrafią jednak zadać o wiele poważniejsze rany zarówno używając pazurów jak i kłów. Kot taki myśli, że walczy o swoje życie przez to jego ugryzienia mogą być o wiele silniejsze. Należy szczególnie uważać na region nadgarstków, by zwierzę nie uszkodziło nam delikatnych ścięgien i naczyń krwionośnych, które w tym miejscu znajdują się stosunkowo płytko pod powierzchnią skóry. Jeśli taki kot trzyma nas mocno zębami, nie należy się z nim szarpać – takie działanie może nam tylko zaszkodzić. Zaleca się aby puścić trzymanego kota, jego naturalnym odruchem będzie wówczas puszczenie człowieka i oddalenie się od niego. Jeśli mimo puszczenia zwierzęcia ten dalej trzyma szczęki zaciśnięte, należy gryzioną częścią ciała napierać w kierunku kota. Powoduje to u zwierzęcia zamknięcie dopływu powietrza, co zmusza go do otwarcia pyska.
Rana po ugryzieniu kota – postępowanie
Rany po pogryzieniu przez kota z reguły nie są rozległe, nie krwawią zbyt obficie, są jednak głębokie i mogą być bardzo bolesne. O ile uszkodzenie naczyń krwionośnych w miejscu pogryzienia nie jest zbyt poważne, można pozwolić krwi płynąć wolno by oczyściła ranę z bakterii. Warto odkazić ranę przy pomocy wody utlenionej czy innych dostępnych w aptece preparatów odkażających oraz posmarować maścią z antybiotykiem i przykryć jałowym, oddychającym opatrunkiem z gazy. Należy jednak pamiętać, że bakterie w ranie po ugryzieniu mogły wniknąć głębiej niż sięgną te stosowane miejscowo substancje i domowe metody mogą być niewystarczające. Dlatego też należy uważnie obserwować miejsce ugryzienia, by w porę zauważyć niepokojące zmiany świadczące o zakażeniu rany.
Ugryzienie przez kota podejrzewanego o wściekliznę – postępowanie
W przypadku ugryzienia przez dzikiego kota, który wykazywał typowe objawy wścieklizny, takie jak: nerwowość, światłowstręt, ślinienie i pienienie z pyska, drżenie ciała, należy niezwłocznie poinformować o tym lekarza oraz powiatowego lekarza weterynarii, ponieważ wścieklizna jest chorobą zgłaszaną z urzędu do Państwowej Inspekcji Sanitarnej czyli sanepidu. W przypadku każdego incydentu ugryzienia przez kota sanepid powinien podjąć odpowiednie działania. Przy pogryzieniu dzikiego lub domowego kota, który nie wykazywał danych objawów, powinno się upewnić, że zwierzę posiada aktualne szczepienia na wściekliznę lub, gdy nie da się tego udowodnić, powinno się w miarę możliwości schwytać kota w celu obserwacji przez lekarza weterynarii.
W sytuacji, gdy nieznany kot po ugryzieniu ucieknie i nie ma możliwości poddać go obserwacji, należy postępować tak jakby był nosicielem tej groźnej choroby zakaźnej.
W takim wypadku lekarz zwykle kieruje nas na profilaktyczne szczepienia na wściekliznę. Szczepienia te w tej sytuacji są darmowe i przyjmuje się je najczęściej w cyklu 5 szczepień wykonanych w przeciągu 2 miesięcy. Obecnie szczepionka podawana jest domięśniowo w ramię i jej podanie jest praktycznie bezbolesne. Mitem jest powtarzane często sformułowanie o serii bolesnych zastrzyków w brzuch. Czasami podaje się również dożylnie surowicę z przeciwciałami przeciwko wirusowi wścieklizny, jednak nie jest ona dostępna w każdym mieście i potrzebna jest jedynie w przypadku ciężkich pokąsań w okolicach głowy i szyi.
Zabezpieczenie się przeciwko wściekliźnie jest niezmiernie ważne zarówno dla nas jak i naszego pupila, ponieważ jest to choroba śmiertelna i od momentu wystąpienia jej objawów – praktycznie nieuleczalna.
Szczepienie kota na wściekliznę nie jest obowiązkowe jak w przypadku psów, rzadziej są one dla człowieka źródłem zakaźnym tej choroby ze względu na niższy stopień spoufalania się kotów z ludźmi oraz mniejszą tendencję do rozwiązywania konfliktów zębami, a większą do ucieczki na widok zagrożenia. Aczkolwiek koty mogą być nosicielami wścieklizny, zwłaszcza wychodzące swobodnie na rozległe tereny. Ukąszenie nie jest jedyną możliwością zakażenia wirusem, możliwe jest to również przez kontakt z śliną, kałem, moczem, krwią i innymi tkankami napotkanego żywego lub martwego zwierzęcia, które także zostało wcześniej zakażone.
Do tej pory jedynie na obszarze województwa Mazowieckiego od 31 grudnia 2021, został wprowadzony obowiązek szczepienia również kotów, ze względu na wzrost ilości zakażeń wśród dzikich i domowych zwierząt w tym rejonie.
Zakażenie rany i opuchlizna po ugryzieniu kota
Jeśli po ugryzieniu przez kota wokół rany zaczyna formować się opuchlizna, rumień, ropa, następuje wzrost bolesności lub jeśli ogólne samopoczucie osoby poszkodowanej spada, rozwija się gorączka, powiększają się okoliczne węzły chłonne, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem rodzinnym. Nie jest to sytuacja nagłego zagrożenia życia, więc nie ma potrzeby zgłaszania się na Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR), jednak w miarę możliwości powinno się szybko zasięgnąć rady lekarza. Jama ustna kota wypełniona jest ogromną ilością bakterii, które niekoniecznie są szkodliwe dla samego zwierzęcia, jednak po dostaniu się do krwiobiegu mogą wywołać poważne zakażenie zwane sepsą. Szczególnie narażone są osoby o obniżonej odporności oraz cierpiące na inne współistniejące choroby. Najczęstszymi bakteriami bytującymi na zębach kotów są: Pasteurella, Staphylococcus, Streptococcus, Neisseria, Moraxella, Actinobacillus, ale można też spotkać wiele innych bakterii, a każda z nich we krwi może stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Spuchnięcie ręki po ugryzieniu kota świadczy też o rozwoju stanu zapalnego, który również sam z siebie może być groźny dla zdrowia jeśli się zanadto uogólni.
Leczenie zakażenia rany po ugryzieniu kota
Po konsultacji z lekarzem zwykle dostajemy antybiotyk o szerokim spektrum, np. Amoksycylina z kwasem klawulanowym do stosowania doustnego przez okres około 7 dni oraz probiotyk. W przypadku groźniejszego zakażenia i trudno gojących się ran możliwe, że będzie konieczne szybkie iniekcyjne podanie antybiotyku oraz leków o działaniu przeciwzapalnym.
Po wdrożeniu leczenia konieczna jest dalsza obserwacja rany. Opuchlizna, ciepłota i ból powinny zniknąć po około 48-72 godzinach od rozpoczęcia antybiotykoterapii. Jeśli to nie nastąpi, konieczna może być kolejna konsultacja z lekarzem: być może stosowany antybiotyk nie obejmuje swoim spektrum działania jednego ze szczepów bakterii i należy go zamienić na inny lek.
Jak zmniejszyć opuchliznę po ugryzieniu kota
Spuchnięty palec po ugryzieniu kota może boleć i wykazywać problemy z poruszaniem. Jeśli profesjonalne leczenie zostało już wdrożone, możemy zatroszczyć się o dodatkowe zniesienie opuchlizny. Długo po ugryzieniu przez kota opuchlizna poprzez ucisk na sąsiadujące tkanki może powodować ból i pogorszenie spełnianych przez dany narząd funkcji. Domowe sposoby na opuchliznę po ugryzieniu kota obejmują różnego rodzaju czynności:
- Naprzemienne kąpiele w gorącej i zimnej wodzie, stosowanie kompresów z zimnej wody
- Trzymanie opuchniętej części ciała powyżej poziomu serca np. leżenie z opuchniętą nogą na poduszce
- Herbaty ziołowe oraz owoce i warzywa o działaniu moczopędnym takie jak: wyciąg z pokrzywy, mniszka lekarskiego, skrzypu polnego, pomidory, ogórki, marchew, czereśnie, truskawki
- Okłady z rumianku, liścia kapusty, octu, herbaty
- Ograniczenie spożywania soli i cukru, picie większej ilości czystej wody
W aptekach dostępne są również różne maści na obrzęk oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne takie jak ibuprofen, aspiryna, naproksen.
Autor
Redakcja RankingKarm.pl